Simchat Torah

Simchat Torah oder aschkenasisch Simchas Tauroh, jiddisch Simches Tojre oder surbtalerjiddisch Simches Tòòre (hebr. שִׂמְחַת תּוֹרָה, dütsch „Fröid vo dr Torah“, d. h. vom Gsetz), isch dr letschti vo de jüüdische Fiirdig im Herbst, wo mit em Laubhüttefest (Sukkot) aafönge. In orthodoxe und konservative Gmäinde in dr Diaspora wird er as dr zwäiti Daag vom Schemini Azeret-Fest am 23. Tischri, em sibte Monet im jüüdische Kaländer, im Septämber oder Oktober gfiirt – z Israel und in sälle Reformgmäinde, wo Schemini Azeret nume äi Daag lang isch, begoot men en zämme mit Schemini Azeret am 22. Tischri.^[1] D Simchat Torah isch au bi weniger religiööse Juude, vor allem bi Familie mit Chind, seer beliebt.

D Simchat Torah isch as äigeständige Fiirdig im Middelalter entstande, in dr Zit vo de Gaonim, wo sich dr jöörligi Züklus für d Vorlääsig vo dr Torah duuregsetzt het.^[2] D Brüüch an däm Fiirdig häi sich über e lengeri Zit entwicklet und es es cha groossi Underschiid gee je noch em Ort und dr Usrichdig vo dr Gmäind.

Sit em 14. Joorhundert goot an däm Fest d Vorlääsig vo dr Torah, de fümf Büecher Moses, in dr Sünagooge mit em letschte Abschnitt vom fümfte Buech z Änd und mä foot sofort wider mit em erste Abschnitt vom erste Buech wider aa.^[3] Öbbe zur gliiche Zit isch dr Bruuch entstande, d Torahrolle in ere Brozessioon in dr Sünagooge umezdrääge. Dene Umgäng säit mä Hakafot.^[4] Im 16. Joorhundert isch üüblig worde, ass mä am Oobe vom Fest^[5] alli Torahrolle us em Torahschrank uusegnoo het und mä sä um s Lääsipult umedräit het. Hüt wärde d Torahrolle in siibe Hakafot (Umgäng) in dr Sünagooge um s Lääsipult dräit.^[3] Sit dr früeje Nöizit danzt und singt mä drzue, und d Hakafot bruuche entsprächend vil Zit.^[2] Es git Gmäinde wo scho am Oobe us dr Torah vorglääse wird.^[1]

Wäärend em Morgegottesdienst widerholt mä d Hakafot, bevor mä us dr Torah liist. In e Hufe Gmäinde rüeft mä an däm Daag alli erwaggsene Manne zur Torah, wo aawääsend si, in Reformgmäinde au d Fraue, und dr entsprächendi Torahabschnitt wird so vilmol wie nöötig widerhoolt. Zum Abschluss wärde alli Chind gmäinsam ufgrüeft. In de mäiste Gmäinde isch s üüblig, ass zwäi Gmäindimitgliider as bsundrigi Eer zum letschte und zum erste Abschnitt vo dr Torah ufgrüeft wärde, in e baar sephardische Gmäinde sis drei oder nume äins. Die wo dr letscht Abschnitt lääse, wärde as Chatan oder Kallat Tora (Brütigam oder Brut vo dr Tora (Gsetz)) bezäichnet, die wo dr erst lääse as Chatan oder Kallat Bereschit (Brütigam oder Brut vom Aafang (Genesis)).^[6] Mä erwartet von ene, ass si noch em Gottesdienst zum ene Empfang dääte iilaade und dr Gmäind Gäld für wooldäätigi Zwäck dääte spände.

Für d Chinder isch Simchat Torah e bsundrige Festdaag, wo si an de Brozessioone mitmache, noch em aschkenasische Bruuch mit bsundrige Fäänli, und men ene Frücht und Süessigkäite schänkt.

1. ↑ ^{1,0 1,1} Aaron Rothkoff, Shalom Sabar: Simhat Torah. In: Encyclopaedia Judaica. Band 18, Macmillan Reference USA, Detroit (Gale Virtual Reference Library), 2007, S. 604-606, abgruefen am 5. März 2012 (englisch). 
2. ↑ ^{2,0 2,1} Wilhelm Bacher, Schulim Ochser: Simhat Torah. In: Jewish Encyclopedia. 1906, abgruefen am 5. März 2012 (englisch). 
3. ↑ ^{3,0 3,1} Cyrus Adler, Bernard Drachman: Bridegroom of the Law (Hatan Torah). In: Jewish Encyclopedia. 1906, abgruefen am 5. März 2012 (englisch). 
4. ↑ Harry Rabinowicz, Rela Mintz Geffen: Hakkafot. In: Encyclopaedia Judaica. Band 8, Macmillan Reference USA, Detroit (Gale Virtual Reference Library), 2007, S. 250, abgruefen am 5. März 2012 (englisch). 
5. ↑ Dr jüüdisch Daag fot am Oobe aa und goot bis zum neggste Oobe.
6. ↑ Rela Mintz Geffen: Bridegrooms of the Law. In: Encyclopaedia Judaica. Band 4, Macmillan Reference USA, Detroit (Gale Virtual Reference Library), 2007, S. 179-180, abgruefen am 5. März 2012 (englisch).